Học nghề và cơ hội việc làm trong tương lai

Mùa tuyển sinh đang đến. Ðể thu hút người học, các trường  mở nhiều ngành học như kế toán, quản trị kinh doanh, khách sạn, du lịch, nhà hàng. Nhưng chọn ngành học nào, học theo hệ nào để khi ra trường dễ tìm việc làm và có thu nhập thỏa đáng khiến không ít thí sinh  băn khoăn, bối rối trước khi học nghề.

Nghề nào dễ kiếm việc làm?

Thẳng thắn về thực trạng chọn nhầm nghề thời gian qua, ông Hoàng Ngọc Vinh - Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp thường trực Ban chỉ đạo đào tạo theo nhu cầu xã hội (Bộ GD&ÐT) nói: 'Không ít sinh viên học nghề, không tìm được việc và để có việc và thu nhập buộc họ phải một lần nữa quay lại học nghề khác. Tốn tiền, mất thời gian và kéo theo nhiều hệ quả khác cho xã hội, nguyên nhân một phần do người học chọn sai nghề. Tâm lý người học nghề vẫn nơm nớp lo sợ không có việc phù hợp với ngành đã học'.

Có thể nói, việc chọn ngành dự thi của không ít thí sinh hiện nay còn theo tâm lý số đông, thị hiếu nhất thời của xã hội, mà chưa xuất phát từ nhu cầu sử dụng nhân lực, cơ hội việc làm thật sự. Một số chuyên gia cho rằng, số lượng trường đào tạo cùng một ngành, số lượng thí sinh đông đảo có nguyện vọng học, đăng ký xét tuyển vào một ngành học nào đó chưa phải là những thông số tin cậy phản ánh chính xác nhu cầu sử dụng nhân lực. Các thí sinh nên chú ý đến các thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng về thị trường lao động. Lựa chọn ngành học hôm nay nhất thiết phải cân nhắc việc làm trong tương lai.

Vậy nghề nào sẽ 'có cửa' cho người học nghề trong những năm tới? Theo ông Phạm Quang Vinh, Hiệu trưởng Trường trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Thăng Long (Hà Nội) thì  nhu cầu lao động luôn thay đổi. Những năm gần đây, học ngành luật, ngoại ngữ ra trường  khó xin việc, nhưng mảng công nghiệp, kinh tế, công nghệ thông tin và dịch vụ thì vẫn đang 'nóng' bởi tiêu thụ lao động vào mảng này kinh khủng. Vì thế, số lượng sinh viên theo học những ngành này cũng tăng qua các năm. Cũng  tại buổi tư vấn mới đây cho học sinh ở Cà Mau, TS Nguyễn Kim Quang, Trưởng phòng đào tạo ÐH Khoa học tự nhiên (ÐHQG TP HCM) cho rằng,  công nghệ thông tin nhu cầu nhân lực rất lớn. Hầu hết các lĩnh vực khoa học công nghệ, xã hội, quản lý... đều cần nhân lực ngành này.

Dự báo nhu cầu của thị trường lao động trong năm năm tới, bà Nguyễn Thị Lan Hương - Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội nhận định, những ngành như điện tử, cơ khí lắp ráp, cơ khí sửa chữa, vận hành... sẽ tiếp tục phát triển. Ngược lại, những ngành đang sử dụng nhiều lao động như xuất khẩu có khả năng sẽ chững lại do khủng hoảng kinh tế và một số yếu tố khác như phải tăng khả năng cạnh tranh về lao động rẻ, chi phí thấp.

Tuy nhiên, theo ý kiến một số hiệu trưởng các trường dạy nghề thì nhà trường và sinh viên rất cần một dự báo ' chuẩn' của quốc gia về những ngành sẽ cần lao động trong thời gian 5 đến 10 năm tới. Từ đó, Nhà nước có chính sách khuyến khích người học, mở ngành học và trang bị thiết bị dạy học cho nghề đó. Công tác hướng nghiệp thời gian qua chưa thật sự hiệu quả vì chưa có điều tra, khảo sát thực tế.

Giờ học thực hành của các học viên HUTECH

Học liên thông, cơ hội mới cho học nghề

Học nghề trình độ cao để có cơ hội tìm việc tốt, lương thỏa đáng cũng là lựa chọn rất thực tế của nhiều sinh viên hiện nay. Chính vì vậy, hình thức đào tạo liên thông từ trung cấp nghề lên cao đẳng, đại học đang được nhiều người học cân nhắc, lựa chọn. Năm 2007 đến nay, mới chỉ có liên thông hệ trung cấp chuyên nghiệp, còn từ năm nay trở đi, trung cấp nghề cũng được đào tạo liên thông lên cao đẳng nghề và đại học.  Không chỉ có vậy, hai hệ đào tạo là trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề cũng có thể 'liên thông chéo' với nhau, tức là người học hệ này có thể học liên thông ở hệ khác.

Ðối tượng được liên thông là những người có bằng tốt nghiệp trung cấp nghề và cao đẳng nghề cùng ngành nghề đào tạo, được dự thi tuyển sinh đào tạo liên thông lên trình độ CÐ và ÐH theo quy định về đào tạo liên thông của Bộ GD&ÐT. Người đã tốt nghiệp trung cấp nghề, nếu chỉ tốt nghiệp THCS phải học đủ khối lượng kiến thức và thi tốt nghiệp các môn văn hóa THPT đạt yêu cầu theo quy định của Bộ GD&ÐT.

Ông Mạc Văn Tiến, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học dạy nghề cho rằng, bức tranh đào tạo nghề sẽ có những thay đổi về chất lượng và quy mô đào tạo, sau khi có quy định về liên thông nói trên. 'Chất lượng đào tạo cao đẳng nghề, đại học nghề sẽ đáp ứng tốt nhu cầu lao động của các doanh nghiệp thời hội nhập' ông Tiến nhấn mạnh.

Nhiều giảng viên ÐH cho rằng, một ưu điểm khi học liên thông là người học có thể vừa đi học vừa đi làm nên khi ra trường bạn không chỉ nắm vững kiến thức chuyên môn mà còn vững cả tay nghề chứ không phải mất một thời gian học việc. Khi tốt nghiệp hệ đào tạo liên thông sinh viên được cấp bằng ÐH chính quy, cũng có giá trị như nhau, đào tạo liên thông sẽ là một trong những giải pháp làm giảm sức ép về thi cử đối với người học. Liên thông đã thật sự là cơ hội tốt để các bạn trẻ nâng cao trình độ của mình, được 'lên đời' với tấm bằng ÐH chính quy.

Một tin vui khác cho người học nghề là, theo 'Ðề án đổi mới phát triển dạy nghề đến năm 2020' đã được Chính phủ phê duyệt, sắp tới sẽ hình thành một số trường có nghề đạt chuẩn quốc tế, khu vực, và quốc gia để đáp ứng nhu cầu hội nhập. Theo đó, sẽ đầu tư trang thiết bị dạy học tương thích với nghề đạt chuẩn đó. Hiện bộ LÐTB và XH đang xây dựng tiêu chí xem trường nào có nghề đạt chuẩn quốc tế, khu vực và quốc gia.

LINH ÐAN (Báo Nhân Dân Online)