HINA MATSURI - LỄ HỘI BÚP BÊ ĐỘC ĐÁO Ở NHẬT BẢN

1. Nguồn gốc của lễ hội búp bê Hina Matsuri

Lễ hội búp bê Hina Matsuri bắt nguồn từ phong tục cổ xưa - hina nagashi (búp bê trôi sông). Theo truyền thuyết, vào ngày diễn ra lễ hội búp bê, giới quý tộc sẽ thả những con búp bê được làm bằng giấy và cây ra sông hoặc biển. Họ tin rằng, những con búp bê sẽ mang đi tai nạn, bệnh tật và hóa giải những điều ác cho con gái họ. Vì ý nghĩa tôn giáo đó mà từ thế kỷ 11, các gia đình người Nhật đã bắt đầu làm búp bê cho các bé gái. 

2. Búp bê Hina Matsuri là gì?
Hina là loại búp bê dùng trong lễ hội, được làm từ những chất liệu khác nhau. Tuy nhiên, búp bê Hina truyền thống phải được làm bằng gỗ hoặc bằng vải độn rơm với trang phục gồm nhiều lớp cầu kỳ. Một bộ búp bê thường phải có ít nhất 15 con đại diện cho những nhân vật đa dạng, trong đó có ít nhất một cặp búp bê nam và nữ tượng trưng cho Vua và Hoàng hậu.

Trong các gia đình Nhật Bản, búp bê Hina là những vật rất linh thiêng, được truyền từ đời này sang đời khác. Chúng được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình vào dịp lễ hội Hina và sau đó được cất giữ cẩn thận trong những chiếc hộp cho đến kỳ lễ hội sang năm. 
Tại những gia đình khá giả, bố mẹ sẽ mua cho bé gái mới sinh của họ để chuẩn bị cho ngày Hina Matsuri. Đối với một số gia đình thượng lưu, một bộ búp bê còn là một phần của hồi môn của cô dâu và kệ trưng bày búp bê là niềm tự hào của cả một gia tộc.
 
3. Phân loại búp bê Hina Matsuri

+ Dựa theo cách chế tạo búp bê:

- Kimekomi: là loại búp bê mà y phục được làm bằng cách khắc/ dán vải trực tiếp vào hình nhân.

- Ishochaku: có y phục được làm riêng, sau đó mới mặc vào cho hình nhân.

+Dựa theo số lượng búp bê: bộ 2 búp bê, bộ 5 búp bê và bộ từ 7-15 búp bê.​​​

​4. Người Nhật sắp xếp búp bê Hina như thế nào?
  Theo truyền thống, búp bê Hina sẽ được trang trí trên một kệ 7 tầng được phủ một tấm nhung đỏ, các tầng được sắp xếp như sau:

- Ở bậc cao nhất là búp bê Dairi đại diện cho Vua và Hoàng hậu, nếu nhìn từ chính diện thì Vua được đặt bên trái và Hoàng hậu được đặt bên phải, sau lưng là một bức bình phong Byobu, hai bên có hai cây đèn giấy in hoa văn Bonbori, trước mặt 2 búp bê Dairi thường có hai lọ hoa đào Momo, hai đĩa bánh mochi - một loại bánh dày nhân ngọt truyền thống của Nhật làm từ bột gạo, và rượu ngọt Shirozake.

- Tầng tiếp theo là 3 búp bê nữ quan Sannin Kanjo.

- Tầng thứ 3 là tầng trưng bày 5 nhạc công cung đình Gonin Bayashi, trong đó 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo, 1 người cầm quạt.

- Tầng thứ tư là 2 búp bê đại thần Daijin.

- Tầng thứ 5 là 3 búp bê lính cận vệ Eji có nhiệm vụ bảo vệ cho vua và hoàng hậu.

- Hai bậc cuối cùng thường dùng để trang trí một số đồ vật như cỗ xe cung đình Goshoguruma, kiệu rước Okago, và hộp đựng thức ăn nhiều tầng Jubako.

5. Những tập tục trong ngày lễ
     Đối với các bé gái, Hina Matsuri là dịp để các em họp mặt bạn bè, cùng trang trí và chia sẻ bộ sưu tập của mình. Sau đó tham gia buổi tiệc nhỏ cùng nhau, dùng những món ăn truyền thống tốt cho sức khỏe như cơm đậu đỏ Sekihan, bánh dày Hishi - mochi, rượu ngọt Shirozake và các loại bánh đầy màu sắc. 

 Vì lẽ đó mà trắng, xanh, hồng là các màu sắc tượng trưng cho sự tươi sáng của mùa xuân rất được ưa chuộng trong những buổi tiệc nhỏ này.
Hina Matsuri, lễ hội đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng trong đời sống người dân Nhật Bản. Đó cũng chính là sự giao hòa giữa thiên nhiên tươi đẹp và ước vọng bình an của người Nhật Bản.