Hội thảo “Làm thế nào để bài báo được xuất bản thành công?” do Viện Đào tạo Sau Đại học Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH) tổ chức ngày 23/8 không chỉ mang đến kiến thức viết bài báo học thuật, mà còn tiếp thêm động lực cho nghiên cứu sinh trên hành trình chinh phục công bố quốc tế.

Chương trình thu hút đông đảo nghiên cứu sinh tham gia
Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Ngô Cao Cường nhấn mạnh vai trò đặc biệt của hoạt động công bố quốc tế trong đào tạo sau đại học. Thầy cho rằng, việc xuất bản thành công trên các tạp chí uy tín không chỉ là yêu cầu trong quá trình học tập của mỗi nghiên cứu sinh, mà còn là cột mốc quan trọng khẳng định năng lực nghiên cứu và đóng góp vào uy tín học thuật chung của Nhà trường. Hội thảo lần này mang ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, giúp các nghiên cứu sinh có thêm định hướng, phương pháp và niềm tin trên con đường học thuật.
PGS.TS. Ngô Cao Cường nhấn mạnh vai trò đặc biệt của hoạt động công bố quốc tế trong đào tạo sau đại học
Mở đầu nội dung chuyên môn, PGS.TS. Thái Văn Nam - Viện trưởng Viện Đào tạo Sau Đại học đã chia sẻ những thông tin quan trọng liên quan đến hoạt động học tập và nghiên cứu của nghiên cứu sinh. Thầy nhấn mạnh rằng việc xây dựng thói quen nghiên cứu khoa học không chỉ dựa trên yêu cầu bắt buộc của chương trình đào tạo, mà còn là hành trình rèn luyện tư duy phản biện, khả năng độc lập học thuật và kỹ năng hội nhập quốc tế. Các chuẩn mực về đạo đức nghiên cứu, cách lựa chọn đề tài và quản trị tiến độ học tập cũng được thầy trình bày cụ thể, từ đó giúp nghiên cứu sinh định hình một “bản đồ học thuật” rõ ràng để theo đuổi trong suốt quá trình học tập và công bố khoa học.
PGS.TS. Thái Văn Nam chia sẻ thông tin quan trọng về hoạt động học tập, nghiên cứu của nghiên cứu sinh
Trọng tâm của chương trình là phần báo cáo chuyên đề “Làm thế nào để bài báo được xuất bản thành công?” do PGS.TS. Hoàng Thanh Tùng - Giảng viên Trường, Ủy viên Ban chấp hành Hội Sinh lý thực vật Việt Nam trình bày. Với phong cách gần gũi nhưng thẳng thắn, diễn giả đã dẫn dắt người nghe đi qua toàn bộ hành trình của một bài báo khoa học, từ ý tưởng nghiên cứu đến lúc được chấp nhận đăng tải.
PGS.TS. Hoàng Thanh Tùng đảm nhiệm vai trò diễn giả chính tại chương trình
Thầy nhấn mạnh rằng điều đầu tiên mỗi tác giả cần trả lời chính là câu hỏi “So what?” - nghiên cứu này mới ở điểm nào, tại sao nó quan trọng và đóng góp gì cho cộng đồng khoa học. Theo thầy, chỉ khi xác định rõ câu chuyện khoa học, bài báo mới có khả năng “được đọc” và từ đó “được đăng”.
Trong phần chia sẻ, diễn giả cũng đi sâu phân tích chiến lược lựa chọn tạp chí. Thầy lưu ý rằng việc nộp bài một cách ngẫu nhiên hoặc chạy theo hệ số ảnh hưởng (impact factor) là không đủ. Người viết cần tìm hiểu kỹ mục tiêu, phạm vi (aims & scope) của tạp chí, đọc lại các bài báo gần đây để nắm bắt ngôn ngữ học thuật mà tạp chí ưu tiên, đồng thời cân nhắc yếu tố thời gian phản biện, tỷ lệ chấp nhận và chính sách xuất bản. Việc nhận diện và tránh các “predatory journals” cũng được xem là kỹ năng quan trọng, nhằm bảo vệ uy tín học thuật và chất lượng công bố.
Về kỹ năng viết, thầy đặc biệt nhấn mạnh vai trò của tiêu đề và tóm tắt, vốn được xem là “cửa ngõ” của một bài báo. Một tiêu đề súc tích, chính xác và một bản tóm tắt rõ ràng, chặt chẽ sẽ giúp bài báo được hội đồng phản biện và cộng đồng khoa học chú ý ngay từ đầu. Ngoài ra, các phần hình, bảng, trích dẫn cũng cần được trình bày minh bạch, tuân thủ chuẩn mực quốc tế. Đáng chú ý, việc chuẩn bị một bản “cover letter” thuyết phục, nêu rõ đóng góp và sự phù hợp của nghiên cứu với tạp chí, theo thầy, nhiều khi có vai trò quyết định không kém so với nội dung bản thảo.
PGS.TS. Hoàng Thanh Tùng chia sẻ nhiều thông tin về việc thực hiện bài báo khoa học quốc tế
Một nội dung khác được nhiều nghiên cứu sinh đặc biệt quan tâm là cách xử lý quá trình phản biện. Theo PGS.TS. Hoàng Thanh Tùng, việc nhận được phản biện khắt khe hay yêu cầu sửa chữa lớn (major revision) không phải là thất bại, mà là cơ hội để nâng cao chất lượng công trình. Tác giả cần kiên nhẫn, viết phản hồi chi tiết cho từng góp ý, giữ thái độ cầu thị và hợp tác, đồng thời bổ sung thí nghiệm hoặc dữ liệu khi cần thiết. Trong trường hợp bị từ chối, thầy khuyên nên xem xét điều chỉnh bài viết và lựa chọn một tạp chí phù hợp hơn, thay vì nản lòng.
Không chỉ dừng lại ở kỹ thuật viết, diễn giả còn đề cập đến đạo đức nghiên cứu - nền tảng bắt buộc để hội nhập học thuật quốc tế. Các nguyên tắc về đồng tác giả, minh bạch dữ liệu, chống đạo văn và đảm bảo khả năng tái lập của kết quả được nhấn mạnh như những chuẩn mực không thể bỏ qua. Thầy cũng lưu ý rằng trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng trong học thuật, các tác giả cần thận trọng và minh bạch khi sử dụng công cụ hỗ trợ, tuân thủ đúng quy định của từng tạp chí.
Chương trình đã tiếp thêm động lực cho các nghiên cứu sinh trên hành trình nghiên cứu
Phần thảo luận cuối chương trình diễn ra sôi nổi khi nhiều nghiên cứu sinh đặt câu hỏi về kinh nghiệm lựa chọn tạp chí, bí quyết viết tóm tắt, cách xử lý phản biện và chiến lược công bố theo lộ trình học tập. Những trao đổi trực tiếp và cởi mở đã giúp người tham dự nhận được nhiều lời khuyên thực tiễn, đồng thời tiếp thêm động lực trên hành trình nghiên cứu. Đây sẽ là bước đệm giúp các anh chị tự tin hơn trên con đường nghiên cứu khoa học, góp phần khẳng định năng lực và hội nhập vào cộng đồng học thuật toàn cầu.
Tin: Mỹ Lệ
Ảnh: Hữu Hào
TT. Truyền thông