Tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV dự kiến diễn ra từ ngày 21/5 đến 14/6 sắp tới, Dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi, bổ sung sẽ được đưa ra thảo luận lấy ý kiến. Với nhiều điểm mới, Dự thảo Luật Giáo dục đại học được kỳ vọng sẽ là“chìa khóa” trực tiếp cho những vấn đề mà dư luận quan tâm trong thời gian qua.
Mục tiêu xuyên suốt của Dự thảo Luật Giáo dục đại học lần này là tự chủ trong giáo dục đại học. Cơ chế tự chủ được xây dựng chặt chẽ trên hai cơ sở quan trọng: đổi mới quy định về quyền tự chủ của cơ sở giáo dục đại học và đổi mới chế tài quản lý đối với cơ sở giáo dục đại học.
Theo đó, tự chủ đại học có giá trị toàn diện. Cụ thể, cơ sở giáo dục đại học được tự chủ về chuyên môn (mở ngành, xây dựng và tổ chức chương trình đào tạo, tổ chức tuyển sinh, hợp tác đào tạo, ứng dụng và chuyển giao khoa học - công nghệ); tự chủ về tổ chức bộ máy và nhân sự (Hội đồng nhà trường toàn quyền quyết định nhân sự, tiêu chuẩn Hiệu trưởng, tiêu chuẩn giảng viên và tiêu chuẩn các chức danh quản lý); tự chủ về tài chính (cơ sở giáo dục đại học nếu không sử dụng ngân sách được chủ động xây dựng và quyết định mức giá dịch vụ đào tạo phù hợp). Cơ sở đào tạo còn được tự chủ trong việc: quy định các tiêu chuẩn đối với giảng viên quy định cơ chế chính sách sử dụng, đãi ngộ để tuyển chọn, thu hút giảng viên, đặc biệt là giảng viên giỏi trong và ngoài nước tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học.
Dự thảo Luật giáo dục đại học 2018 tập trung vào mục tiêu tự chủ trong giáo dục đại học
Song song với cơ chế tự chủ là quy định về trách nhiệm của cơ sở giáo dục đối với người học và với các bên liên quan khác: tự chủ có điều kiện theo quy định của pháp luật; tự chủ đi đôi với tự chịu trách nhiệm; tự chủ yêu cầu công khai, minh bạch; tự chủ dưới sự kiểm tra, kiểm soát của xã hội. Điều này cho phép kiểm soát tình trạng “lạm phát Đại học” mà dư luận đang lo ngại hiện nay. Đồng thời, Luật Giáo dục đại học lần này cũng đảm bảo quyền lợi người học thông qua quy định rõ ràng điều kiện hoạt động, đình chỉ, giải thể của cơ sở đào tạo và quyền lợi của sinh viên khi cơ sở đào tạo bị giải thể.
Từ kinh nghiệm của những nền giáo dục phát triển trên thế giới, tự chủ đại học được coi là động lực quan trọng để các cơ sở giáo dục đại học phát huy tối đa nội lực; linh hoạt, sáng tạo, kịp thời đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự phát triển nhanh chóng của kinh tế - xã hội. Trong đó, các cơ sở đào tạo có mô hình quản lý chặt chẽ, minh bạch; vận dụng hiệu quả quyền tự chủ để nâng cao chất lượng đào tạo sẽ có được niềm tin của xã hội - tài sản vô giá đối với giá trị thương hiệu và sự phát triển lâu dài của cơ sở chính cơ sở giáo dục. Trên tinh thần này, tự chủ đại học chính là “cú hích” tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh - cơ sở để thúc đẩy sự phát triển của giáo dục đại học Việt Nam, từ đó từng bước tiếp cận và hội nhập tiêu chuẩn giáo dục quốc tế.
Quy chế tự chủ là điều kiện cần để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ
Ngoài các quy định về quyền và trách nhiệm của cơ sở giáo dục đại học trong thực hiện tự chủ nêu trên, những điểm mới của Luật Giáo dục đại học lần này còn thể hiện ở quy định về đổi mới trong quản trị đại học; đổi mới quản trị tài chính, tài sản của cơ sở giáo dục đại học; đổi mới quản lý nhà nước trong điều kiện tự chủ đại học. Dự thảo tiếp cận quản lý Nhà nước theo hướng: cơ quan quản lý nhà nước tập trung quy định chiến lược, định hướng, quy hoạch, kế hoạch, xây dựng các tiêu chuẩn chất lượng, tạo hành lang pháp lý cho giáo dục đại học.
Từ Dự thảo Luật giáo dục đại học đến Luật giáo dục đại học là một chặng đường dài và chắc chắn sẽ còn những nội dung cần đến vai trò của cơ quan lập pháp cũng như sự quan tâm đóng góp của xã hội. Tuy nhiên, những thay đổi rõ rệt trong tinh thần Dự thảo Luật giáo dục đại học lần này cho phép kỳ vọng vào một nền giáo dục đại học năng động, sáng tạo, hiện đại và chất lượng.
Phòng Tư vấn - Tuyển sinh - Truyền thông